انواع سردرد

انواع سردرد

سردرد ، به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم می شود .

سردرد های اولیه

عبارتند از: میگرن ‏، سردرد خوشه ا ی ، سردرد مزمن روزانه و سردرد تنشی ، سردردهای اولیه معمولا به علت مشخص رخ می دهد ؛ مثل مواد افزودنی غذاها و نوشیدنی ها ( کافئین ، آسپارتام ، مونوسدیم گلوتامید ، نیتراتها و نیتریتها ، بستنی ، شکلات و … ) ، فعالیتهای جنسی ، شرایط استرس زا ( طلاق ، از دست دادن شغل ، مرگ نزدیکان ، مشکلات زناشویی ، موارد تهدید کننده زندگی ، تغییرات عادات و فصول )

سردردهای ثانویه

علل متعددی دارد و معمولاً به دنبال مشکل در یک اندام رخ می دهد مثل ضرباتی به سر ، سینوزیت ، مشکلات چشم یا تنفس مونوکسید کربن ، مصرف برخی از داروها مثل کاپتوپریل ، سایمتدین ، متورال ، مترونیدازول ، ضدبارداری های خوراکی

سردرد تنشی

سردرد تنشی ، شایع ترین نوع سردرد می باشد که حدود ۴۰ درصد افراد در مقطعی از زندگی خود به آن مبتلا می شوند . این نوع سردرد به دو گروه عمده تقسیم می شود ؛

سردرد حمله ای ، که کمتر از ۱۵ بار در ماه ، به فرد دست می دهد .

سردرد مزمن ، که ۱۵ بار یا بیشتر در طول ماه ، فرد به سردرد دچار می شود .

سردرد تنشی ، معمولاً بعدازظهر یا ساعات اولیه غروب ایجاد می شود و شدت آن در طول زمان ، کم و زیاد می شود . علامت اصلی این سردرد ، معمولاً احساس سفتی اطراف سر می باشد . گردن و عضلات شانه اغلب سفت بوده و در هنگام لمس دردناک است . سایر علائم شامل ؛ اختلال در تمرکز و اختلال در خواب می باشد . بعضی از بیماران همزمان علائم سردرد تنشی و سردرد میگرنی را با هم دارند . این حالت به این صورت رخ می دهد که سردرد آنها با نورهای درخشان و صدای بلند بدتر می شود ( حالت میگرنی ) اما نوع سردرد آنها مداوم و غیرضربان دار بوده ( حالت تنشی ) یعنی خصوصیات هر دو نوع سردرد را با هم دارند . تشخیص این سردرد براساس علائم بیمار ، تاریخچه پزشکی و معاینات فیزیکی اوست . یک دوره سردرد تنشی ، ممکن است فقط چند ساعت طول کشیده و یا گاهی یک روز و حتی بیشتر ادامه یابد . سردرد مزمن تنشی به سردردی گفته می شود که قسمتی یا تمام طول روز و در اکثر روزهای هفته ، فرد را درگیر کند اگرچه شدت آن می تواند کم و زیاد شده و در طول زمان تغییر کند . تکنیک های ریلکسیشنهورمون و اجتناب از موقعیتهای استرس زا می تواند به جلوگیری از وقوع سردرد تنشی کمک کند . برای سردرد تنشی موردی که کمتر از ۳ بار در هفته رخ می دهند ، داروهای مسکن ساده ای مثل آسپرین ، استامینوفن و ایبوبروفن موثر است ، اگر تعداد حملات بیشتر باشد ، استفاده مکرر از این داروها می تواند باعث نوعی سردرد بنام سردرد بازگشتی در روزهایی شود که فرد قرص مسکن استفاده نمی کند . بعضی از افراد می توانند سردرد تنشی خود را بدون استفاده از دارو درمان کنند . استفاده از کمپرس آب سرد و یا استفاده از گرمای موضعی در محل سفتی عضلانی و سردرد می تواند بسیار موثر باشد . ماساژ نواحی سفت گردن و یا شانه نیز می تواند کمک کننده باشد . نفس های عمیق کشیدن و یا کمک گرفتن از روشهایی مثل طب سوزنی و بیوفیدبک هم می تواند در کنترل حملات سردرد موثر باشد .

سردرد خوشه ای

این سردرد ، بیشتر در مردان سیگاری ۳۰ تا ۵۰ ساله بروز می کند . یک بیماری خوش خیم است که بصورت حملات حاد سردرد و درد پشت کره چشم بصورت یکطرفه تظاهر می کند و برخلاف اغلب سردردهای خوش خیم سبب بیدار شدن فرد از خواب می شود . معمولاً در زمان سردرد علائم چشمی یکطرفه نیز در سمت مبتلا وجود دارد به طوری که چشم مبتلا دچار اشک ریزش و قرمزی می شود . ممکن است در همان سمت افتادگی پلک ایجاد شود و مردمک چشم موقتاً گشاد شود . گاهی آبریزش بینی نیز در سمت مبتلا اتفاق می افتد . در سردرد خوشه ای حمله حاد و سردرد ، حدود یکی ، دو ساعت طول می کشد و به صورت خوشه ای ۲ تا ۸ بار در روز و به مدت ۲ – ۱ هفته تا ۶ – ۴ هفته اتفاق می افتد و عارضه خاصی ایجاد نمی کند . احتمال عود این حملات پس از چند ماه تا چند سال وجود دارد . اختلالات بینایی و گوارشی در این سردرد ، معمولاً وجود ندارد و دراز کشیدن سبب افزایش درد می شود .

سردرد مزمن روزانه

معمولاً دوطرفه و شایع است . غیرضربان دار ، بدون تهوع و استفراغ ، معمولاً افسردگی و اضطراب نقش بارزی در این سردرد دارد . پیدایش سردرد بیشتر در میانسالی است .

عوامل دخیل در سردرد :

سن بیمار :

همه بیماران در همه سنین سردرد را تجربه می کنند .

افراد مسن معمولاً سردردهای کمتری دارند .

سردرد در بچه ها نادر است و امکان دارد به علت بیماری پاتولوژیک سینوس ها باشد .

اوج پیدایش نشانه های میگرن در ۲۰ تا ۳۵ سالگی است .

جنس بیمار :

سردرد در هر دو جنس زن و مرد اتفاق می افتد .

شیوع سردرد میگرنی در مردان نسبت به زنان ۱ به ۳ است .

شیوع سردرد خوشه ای در مردان نسبت به زنان ۱ به ۹ است .

تغییرات هورمونی ماهیانه در زنان می تواند سبب ایجاد سردرد شود .

عوامل دخیل دیگر عبارتند از ؛ محل درد و چگونگی آغاز سردرد ، کیفیت درد و طول مدت درد ، عوامل تشدید کننده ، بوجود آورنده سردرد و عوامل تسکین دهنده نشانه های همراه ، سابقه خانوادگی و سردرد دردناک و کسل کننده ، احساس سفتی فشار در پیشانی یا در دو طرف سر و یا پشت سر ، حساسیت در پوست سر ، گردن و عضلات شانه ، از دست دادن اشتها در برخی موارد .

گاهی اوقات سردردهای عصبی از سردردهای میگرنی به سختی قابل تشخیص است اما برخلاف میگرن ، سردردهای عصبی معمولاً با اختلالات بینایی ، تهوع ، استفراغ ، درد شکمی ، ضعف یا بی حسی در یک طرف بدن یا گفتار بریده بریده همراه نیستند ، معمولاً سردرد عصبی با سردرد میگرنی با هم دیده میشود که سردرد میگرنی با فعالیت بدتر شده ولی ارتباط سردرد عصبی با فعالیت مشخص نیست .

شدت ، مدت ، مکان و تعداد سردردهای عصبی چگونه است ؟

سردرد عصبی از سی دقیقه تا کل یک هفته میتواند طول کشد . شما ممکن است این نوع سردردها را فقط گاهگاهی یا تقریباً تمام وقت احساس کنید . اگر سردردها ۱۵ روز یا بیشتر از آن حداقل برای سه ماه اتفاق افتد ، این سردردها مزمن و اگر کمتر از ۱۵ بار در ماه اتفاق افتد ، اپیزودیک در نظر گرفته میشوند . اما ، کسانی که سردردهای اپیزودیک مکرر دارند ، ریسک سردردهای مزمن در آنها بالا میرود . شدت این سردردها ، معمولاً ملایم تا متوسط بوده و شدت درد از شخصی به شخص دیگر و از سردردی تا سردرد دیگر در همان شخص متفاوت است.

علت سردردهای عصبی :

علت دقیق سردردهای عصبی مشخص نیست . متخصصان ، تصور می کنند که سردردهای عصبی به خاطر انقباضات عضلات صورت ، گردن و پوست سر در نتیجۀ استرس ، تنش و احساسات زیاد بوجود می آیند . اما تحقیقات نشان میدهد که انقباضات عضلات در کسانی که سردرد عصبی دارند افزایش زیادی ندارد .

تغییرات در مواد شیمیایی مغز :

تحقیقات به این نکته شک دارد که بروزسردردهای عصبی در نتیجۀ تغییرات مواد شیمیایی مشخصی مانند : سروتونین ، اندورفین و … باشد . اگرچه این مسئله که چرا سطح مواد شیمیایی ثابت نیست و نوسان دارد واضح نیست ، اما فهمیده اند که این فرآیند مسیر درد به مغز را فعال میکند و در توانایی مغز برای سرکوب کردن درد مداخله می کند .

محرک ها :

استرس ، افسردگی و اضطراب ، ضعیف بودن ، کار کردن در موقعیت های بد یا داشتن یک وضعیت برای مدت طولانی ، داشتن مدیر و رئیس بداخلاق به عنوان عوامل محرک در نظر گرفته می شوند.

جنسیت :

زنان بیشتر از مردان به سردردهای عصبی دچار میشوند(کاپلان وسادوک ۱۹۸۷) .

آرمیدگی و هیپنوتیزم :

یافته های پژوهش های متعدد نشان داده اند که نمی توان اثر بهبود بخشی روش های روان شناختی را در کنترل و کاهش درد نادیده گرفت . مواقعی که امکان استفاده از داروها کاهش می یابد یا بنا بر دلایلی میسر نمی گردد ، استفاده از روشهای روان شناختی می تواند موثر واقع شود و یا تاثیر سایر درمان را افزایش دهد . هیپنوتیزم درمانی ، یکی از روش های روان شناختی است که می تواند بطور قابل ملاحظه ای در تسکین درد موثر واقع شود . تکنیک های متنوعی در ارتباط با آرمیدگی وجود دارد که می تواند اثر مثبتی بر تجربه درد داشته باشد ، گرچه این تکنیک ها می تواند برای کاهش پریشانی انتظاری قبل از شروع درد به کار رفته و بنابراین پاسخدهی به درد ، متعاقب آن ، تقلیل پیدا کند ، این تکنیک ها هنگامی مؤثرند که بیماران بتوانند به گونه ای مؤثر در طی مواجهه با محرک های دردناک آنها را اجرا نمایند . تجربه بالینی نشان داده است که اگر زمانی آموزش و تمرین بسیار محدود و کوتاه باشد ، اضطراب و خود درد حاد ممکن است مانع توانایی بیمار برای استفاده از مداخله شود . انواع مداخله های آرمیدگی از نظر میزان زمان لازم برای آماده سازی بیمار متفاوتند . تنفس عمیق ، آرام یا منظم ، یکی از ساده ترین روشهای آرمیدگی است و برای کاستن از درونداد بدنی ( مثلا تنش عضلانی ) ، بر انگیختگی خودکار و اضطراب طراحی شده است . اتخاذ یک الگوی تنفس شکمی ، بجای الگوی تنفس قفسه سینه نیز اغلب در این راهبرد آرمیدگی جای داده می شود . مزیت آرمیدگی متمرکز بر تنفس این است که مختصر بوده و یادگیری آن برای بیماران آسان است . تکنیک های دیگر آرمیدگی سنتی ممکن است مستلزم زمان آموزش و تمرین بیشتری باشد . نشان داده شده است که آرمیدگی عضلانی پیش رونده ، تکنیک مفیدی برای کاستن از اضطراب و بر انگیختگی فیزیولوژیک است و به نظر می رسد حتی در شکل های کوتاه شده آن تا اندازه ای مؤثر باشد .گزینه دیگر برای ایجاد حالت آرمیدگی ، مداخله های مبتنی بر تصویر سازی ذهنی است . همزمان با آن ، یک مداخله تصویر سازی ذهنی هدایت شده می تواند از طریق آموزش های ضبط شده اجرا شود . آموزش تصویر سازی ذهنی معمولا برای کمک به بیماران برای ایجاد یک تصویر ذهنی مفصل و جزء به جزء در مورد مکان آرامش بخشی که بیمار توجه خود را به جریان روش دردناک روی آن متمرکز سازد طراحی شده است . تصویر سازی ذهنی می تواند به وسیله یک درمانگر ارائه شود یا ممکن است بیماران در ایجاد تصویر ذهنی منحصر به فرد خودشان تلاش کنند که این تکنیک دومی ارجع است . تصویر سازی ذهنی احتمالا هنگامی که با حواس چند گانه ( یعنی دیداری ، شنیداری ، بویایی ، بساوایی ) صورت گیرد مؤثرتر است . یک راهبرد آرمیدگی ، استفاده از روشهای ایجاد هیجان مثبت ، مبتنی بر حافظه است . این تکنیک کوتاه ، یک تصویر ذهنی در حافظه بیمار در مورد یک رویداد خاص که با حالت هیجانی مثبت همراه است را بیرون کشیده و بسیاری از حواس ممکن را به کار می گیرد . همه راهبرد های مبتنی بر تصویر سازی ذهنی احتمالا جنبه های توجه گردانی را ادغام کرده و حالت هیجانی مثبت و آرامی را ایجاد می کند . انواع تکنیک های هیپنوتیزم نیز برای مدیریت درد حاد به کار رفته است . این تکنیک ها هم روش های آرمیدگی سنتی و هم آموزش تصویر سازی ذهنی را همراه با تلقین به کار می گیرد . ممکن است تلقین ها با هدف ایجاد بی دردی و یا تبدیل درد به یک حس غیر دردناک مانند حرارت یا سنگینی صورت گیرد . مداخله های هیپنوتیزمی اریکسونی ، عموما توسط یک درمانگر آزموده و نه یک نوار ضبط شده صورت می گیرد . امروزه هیپنوتیزم به عنوان روشی برای کاهش درد مزمن ، از کاربرد وسیعی بر خوردار است ، و از پشتوانه مستحکم نظری و عملی نیز بهره مند می باشد .

………………………………………………………………………………………………………

جهت مشاوره ، روان درمانی و هیپنوتیزم درمانی یا آموزش خود هیپنوتیزم

نوسط دکتر سعادت الله روحانی

با شماره های زیر بگیرید :

• تلفن های تماس با ما ( مشهد ) :
• ۳۶۰۶۰۸۶۹
• ۳۶۰۸۷۳۱۵
• ۰۹۱۵۳۱۴۸۰۰۵
• ۰۹۱۵۰۰۱۸۰۰۵
• آدرس کانال ما در تلگرام :
• ravanshenasiebehroozi@
• آدرس سایت ما :
• .www.hypnosrohani.ir
• آدرس ما در اینستاگرام :
• dr.saadatallahrohan